W nocy z 11 na 12 grudnia 2023 r. doszło do niecodziennego zjawiska: asteroida Leona (o rozmiarze około 70 km) przesuwając się na niebie znalazła się na krótko na tle tarczy gwiazdy zerowej wielkości Betelgeuzy (alfy Oriona). Zjawisko to mogło być obserwowane w wąskim pasie od Azji Środkowej (przy zachodzie gwiazdy) przez Turcję, Grecję, południowe Włochy i południową Hiszpanię i Portugalię aż do płd.-wschodnich wybrzeży USA (Floryda - tam przy wschodzie gwiazdy).

                     
    Skromna ekipa PTMA z Łodzi (Marcin Górko i Marek Zawilski) wybrali się do Kalabrii we Włoszech, korzystając z  doskonałej organizacji obserwacji przez lokalnych miłośników astronomii, którzy rozlokowali obserwatorów w poprzek pasa zakrycia w ten sposób, aby każde stanowisko stanowiło jednocześnie miejsce noclegowe. My obaj trafiliśmy do miejscowości Sibari na wschodnim wybrzeżu przy morzu Jońskim (dwa niezależne stanowiska).

    Prognozy pogody w tym rejonie były korzystne, aczkolwiek przewidywano możliwość wystąpienia lekkiego zachmurzenia, natomiast złe prognozy były dla wybrzeża zachodniego, z której to lokalizacji w ogóle zrezygnowano.
Jak się okazało na naszych stanowiskach przechodziły w nocy lekkie chmury, a u Marcina w kulminacyjnym momencie zakryły znaczną część Oriona (na szczęście bez Betelgezę). Na stanowisku M.Zawilskiego większe chmury przeszły przed zjawiskiem i później niebo było czyste.

    Wiadomo było, że rozmiary asteroidy, znane od dawna i potwierdzone kilka miesięcy wcześniej, nie pozwolą na zasłonięcie całej tarczy gwiazdy (czerwonego olbrzyma), toteż nastąpi jednie przygaśnięcie jej blasku na kilka sekund. I tak też się stało – Betelgeza na około 10 sekund przygasła, aż mniej więcej do jasności sąsiedniej Bellatrix. Przy pomocy zabranego sprzętu (refraktor 80 mm i kamera ZWO) możliwe było zarejestrowanie zjawiska i sporządzenie z tego nagrania krzywej blasku (poniżej). Widać spadek jasności i cały, niesymetryczny jednak, wykres z minimum o 1:13:06 UT. Obliczony spadek blasku w skali jasności gwiazdowej wyniósł 1.7 mag.

 
    Podobnych obserwacji dokonano wiele – kilkadziesiąt. We Włoszech warunki były najlepsze, co nie znaczy, że wszyscy mieli bezchmurne niebo… Duża grupa obserwatorów (w tym z Polski) była rozlokowana także w Hiszpanii oraz Portugalii, gdzie jednak natrafiono na większe zachmurzenie i tylko nielicznym udało się zarejestrować zjawisko.
    Wyniki są w trakcie opracowywania. Będzie z nich można odtworzyć rozmiar gwiazdy, rozkład jej jasności powierzchniowej, pozycję asteroidy i inne parametry.  (MZ)